Iedereen is ongetwijfeld op de hoogte van de boutade: beoordeel nooit een boek op basis van de cover. Enerzijds is het natuurlijk waar dat de inhoud van het boek primeert. Anderzijds mag het belang en de impact van een cover niet zomaar genegeerd worden. Een goede cover wordt meestal gemaakt door een goede grafisch vormgever en die mensen kosten geld. Een goede cover impliceert dus dat een uitgever gelooft in zijn product en zijn auteur, dat hij tijd en geld in het ontwerp heeft gestoken en dat is belangrijk. Voorbeelden hoe het niet moet vind men bij de vleet bij boeken die in eigen beheer worden uitgegeven of bij veredelde drukkerijen die zich voordoen als uitgevers, maar eigenlijk voldoende geld verdienen door het bedrag dat ze hun auteurs aanrekenen. Ook bij professionele uitgevers loopt het wel eens mis en er is uiteraard ook die andere boutade: over smaak valt niet te discussiëren. Hoewel ik van mening ben dat er wel degelijk grenzen zijn aan goede smaak.
Dit alles om maar even te zeggen dat ik het debuut van Rebecca Netley louter gekocht heb omwille van de adembenemende cover. Kijk zelf maar eens.
Een uitgever die met zoveel zorg zijn teksten verpakt, moet iets interessants aan te bieden hebben en dat is bij 'The Whistling' zeker het geval. Het thema van Netley's debuut begint echter met een torenhoog cliché dat geïntroduceerd werd in 1898 door Henry James in zijn novelle 'The Turn of the Screw'. Tientallen varianten zijn er reeds over geschreven en het enige boek, tot nu, dat mij van al die copycats heeft kunnen bekoren was John Boyne's magistrale 'This House is Haunted' uit 2013.
Ook in 'The Whistling', dat zich afspeelt in 1860, maken we op de eerste bladzijde kennis met een jonge gouvernante die een opdracht heeft aangenomen om voor een eigenaardig meisje te zorgen dat bij haar tante woont in een mysterieus landhuis op een fictief Schots eiland. Het meisje weigert na de dood van haar broer te spreken en de vorige gouvernante blijkt met de noorderzon verdwenen te zijn. Het is te zeggen, ze heeft zonder afscheid te nemen de boot naar Amerika genomen. Al snel gebeuren er eigenaardige dingen. Een van de bediendes lijkt een ongefundeerde wrok voor de gouvernante te koesteren en komt elk nacht voor haar slaapkamerdeur een eng kinderliedje neuriën, want in dergelijke verhalen zijn kinderliedjes nooit vrolijk. Het meisje lijkt lange conversaties te voeren met haar overleden broer, objecten worden van plaats verwisseld, inwoners van het dorp worden betrapt op leugens en de gouvernante ontdekt vreemde poppetjes in haar bed en wordt 's nachts vaak wakker van een ijzingwekkend fluitsignaal.
Netley vertelt haar verhaal op een laag pitje en trakteert de lezer op heerlijke, gothic sfeerbeelden over het huis en het ruwe landschap waarin de geïsoleerde gemeenschap tracht te overleven. En dan, zowat halverwege het boek, worden er andere registers open getrokken en krijgt dit schijnbaar klassieke spookverhaal een bijzondere twist. Niet alleen dat, wanneer het verhaal vertelt lijkt te zijn, blijkt dat het hoofdpersonage het bij het verkeerde eind heeft.
Voor de liefhebber en kenner van het genre is 'The Whistling' een literair feest. Netley schreef een stijlvolle roman die langzaam opbouwt naar een verfrissend einde met meerdere ontknopingen. Vertrekkend van een klassiek thema, weet ze uiteindelijk een geheel nieuw verhaal te vertellen. En dat verdient lof!
K.R. Valgaeren