De boekhandelaar in een eigenaardig specimen van de menselijke soort. Hij is fier op zijn kennis, die zich niet alleen uit in het plezier waarmee hij bijstand verleent aan de radeloze klant, maar ook op de manier waarop hij zijn collectie samenstelt. Die collectie wordt door de boekhandelaar verzorgd alsof het zijn privéverzameling betreft. De kans is namelijk aanzienlijk dat de boekenkasten in zijn eigen bibliotheek op dezelfde manier zijn georganiseerd als de boekenkasten in zijn winkel. Hier dient zich echter een paradox aan. Stiekem zal de boekhandelaar over zijn winkelvoorraad op dezelfde manier denken als over zijn eigen verzameling: kijken mag — heel graag zelfs — maar aankomen niet. En dat wringt, natuurlijk, want in een boekhandel is het net bedoeling dat de klant snuistert, boeken vastneemt, achterflappen leest, droge inkt opsnuift en, idealiter, na een zorgvuldig selectieproces met een hele stapel naar de kassa wandelt. Desalniettemin zijn er enkele zaken waar de klant mee rekening kan houden wanneer hij een boekhandel bezoekt om het geweten van de boekhandelaar te sussen en, dientengevolge, zijn eeuwige respect te winnen en de allerbeste service te genieten.
Een boekhandel is geen kledingzaak. Boeken staan per genre en alfabetisch gerangschikt in een kast, liggen thematisch gestapeld op tafels en de bestsellers staan massaal te glimmen in displays. Er heerst orde in een boekhandel en niets is erger voor de boekhandelaar dan het verstoren van die heilige structuur. Het is daarom aangewezen om een boek steeds terug te leggen op de plek waar het vandaan komt. In de boekenkast is het dus belangrijk dat men een boek teruglegt zonder de alfabetische rangschikking te verstoren, noch dient een boek in de kast boven op de andere boeken te worden teruggelegd. Dat is heiligschennis. Bovendien plaatst iedere zichzelf respecterende boekhandelaar de ruggen van de boeken die in de kast zitten op de rand van de boekenplank. Men noemt dat in de vaktaal, althans in Vlaanderen, ‘lineair zetten’. (Boekenkasten worden, in tegenstelling tot tafels en displays, om die reden ‘het lineair’ genoemd.) Dus, in boekenkasten staan de boeken niet tegen de achterwand van de kast, maar staan de ruggen op de millimeter gelijk met de rand van de boekenplank. Een klant die dat principe respecteert, geniet van de boekhandelaar een goddelijke status.
Iets gelijkaardigs is er aan de hand met stapels. Stel: u ziet de nieuwe Nicci French op een stapel liggen, leest het achterplat en beslist om toch maar voor de nieuwe Valgaeren te gaan. Dat is een goede beslissing zonder meer, maar zorg ervoor dat u het boek niet zomaar weer op de stapel legt. Kijk hoe wonderbaarlijk gaaf die boekentoren werd opgesteld, alsof al die volumes een monolithisch geheel vormen, en hoe de randen van het boekblok parallel lopen met de randen van de tafel waar ze op liggen. Als u er met de vinger over streelt, merkt u nauwelijks dat het meerdere boekdelen betreft. Hoe jammer zou het zijn om die esthetische pracht teniet te doen door het exemplaar dat u in handen heeft nonchalant terug te leggen, zonder rekening te houden met het uiterst zorgvuldige millimeterwerk dat verricht werd tijdens het opbouwen ervan. Hetzelfde geldt als u toch beslist om voor de nieuwe Nicci French te gaan, maar niet het bovenste exemplaar van de stapel wenst te nemen — u weet wel, dat exemplaar dat al door velen die u voorgingen werd bepoteld en daardoor onrein is geworden, haar maagdelijkheid heeft verloren. Neem gerust een exemplaar halverwege de stapel, maar eeuwige dankbaarheid zal u tegemoet komen, indien u achteraf de nodige restauratiewerken uitvoert. Tussen haakjes, het is niet per se zo dat de oudste en meest bepotelde boeken bovenaan liggen. De boekhandelaar wil daar ook graag vanaf en is als geen ander op de hoogte van het gedrag van zijn klanten, zodat hij af en toe de oudere, bepotelde exemplaren halverwege de stapel schuift. Gniffel, gniffel, gniffel.
Het zijn onnozele dingen die uiteraard veel meer zeggen over de boekhandelaar dan over de welgekomen bezoeker van diens zaak, maar het respect dat u naderhand geniet zal grenzeloos zijn, ook al was dat van in het begin reeds het geval.
Ik heb nog enkele tips, maar die zijn voor de volgende keer.
K.R. Valgaeren
Deze column verscheen eerder op de website thrillerlezers.blogspot.com
Comments